De naam Mazda stamt van een oude religie. Ahura Mazda is de scheppende god van het zoroastrisme, hij is het licht en de kennis. De overeenkomst met de naam van de oprichter van het merk, Jujiro Matsuda, is eerder toevallig. Jujiro Matsuda is als ondernemer met zijn Matsuda-fabrieken al vroeg rijk geworden en wil in 1916 eigenlijk met pensioen gaan. Maar dan wordt de geschoolde smid in 1921 president van Toyo Cork Kogyo Co., Ltd, een bedrijf in Hiroshima dat gestopt is met de productie van kurk. Hij maakt het bedrijf geschikt voor machinebouw, waaruit in een later stadium de autofabrikant ontstaat met als eerste product de driewielige bedrijfswagen. In 1927 werd de naam van het bedrijf veranderd naar Toyo Kogyo Co., Ltd. In 1984 doopt de fabrikant zich tot Mazda Motor Corporation.

Van driewieler tot vierwieler
De Mazdago wordt in 1931 meteen de eerste bestseller van het jonge merk. De luchtgekoelde 1-cilinder viertaktmotor met 13 pk geldt als onverwoestbaar en het as-differentieel is het eerste in een lange rij technische hoogstandjes van Mazda. Al een jaar na het productiebegin wordt de handige driewieler geëxporteerd naar China. Het succes op drie wielen doet verlangen naar een personenauto op vier wielen. In 1940 presenteert Mazda hun eerste prototype van een auto met vier wielen. Een model dat sterk lijkt op de Opel Kadett van die tijd. Niet heel ongewoon want Japanse concurrenten hadden al personenauto's geproduceerd (bijvoorbeeld de Mitsubishi Model A in 1917 en Toyota AA in 1936) die gebaseerd waren op Europese/Amerikaanse modellen of er sterk op leken. Maar de oorlog gooit roet in het eten voor Toyo Kogyo en de atoombom op Hiroshima verwoest de helft van alle installaties. In de jaren er op zorgt Mazda er wel voor dat de driewielers meer comfort en ruimte bieden.

Volwaardige passagiersauto's
In 1958 is er een nieuwe verschijning op de Japanse wegen; Fuji Heavy Industries' Subaru 360. Een zeer compacte personenauto, ook wel bekend als kei car. In 1960 komt Mazda met de R360 Coupe als antwoord op de Subaru 360. En ook deze auto, die nog geen drie meter lang is, nog geen 400 kilogram weegt, een vermogen heeft van 16 pk en een cilinderinhoud van 360 cc, wordt meteen een succes. De R360 beschikt al over een zelfdragende carrosserie, onafhankelijke wielophanging en een voornamelijk van lichtmetaal vervaardigde motor. Het model heeft er een belangrijk aandeel in dat Mazda begin jaren zestig meer auto's verkoopt dan één van de andere Japanse merken. Binnen enkele jaren volgt ook de Carol 360/600 als eerste vierdeurs kei-car voor Mazda. De eerste Familia 800/1000 maakt in 1964 zijn opwachting als eerste volwaardige familieauto van het Japanse merk. Vele modellen volgden daarna.

Rotatiemotor
In die periode zoekt Tsuneji Matsuda, zoon van de oprichter van Mazda, voor de eerste keer contact met Duitsland en brengt een bezoek aan de NSU-fabrieken in Neckarsulm en de ingenieur Felix Wankel. De gevolgen van dit bezoek werken door tot op de dag van vandaag: de wankelmotor (rotatiemotor) en Mazda horen sindsdien bij elkaar en het rotatieprincipe wordt in veel modellen toegepast. De rotatietechnologie beleeft bij Mazda zijn première in de Cosmo Sport uit 1967 met een vermogen van 110 pk. Vrijwel elk nieuw Mazda model wordt in de jaren daarop ook met rotatiemotor verkocht, naast de normale Otto-motoren, zoals de R 100 op basis van de (Familia)1200.

Later beperkte dit zich tot de Savanna RX-7 die in 1978 werd geïntroduceerd. In Japan bracht Mazda echter nog meer modellen met rotatiemotor op de markt die wij in Europa alleen kennen met een benzinemotor. De derde generatie 929 Coupe en sedan werden in Japan verkocht als Luce (benzinemotor) en HB Cosmo (rotatiemotor). Bij lancering in 1982 was de Cosmo de snelste auto op de Japanse markt.