De
geschiedenis van Borgward
1890
Het is 10 november 1890 als in
Altona Carl F.W. Borgward wordt geboren. Thuis als enige jongen tussen
12 zusjes, is het gevoel voor techniek maar moeilijk te verantwoorden.
Carl Borgward houdt zich dan ook alleen maar bezig met het maken van
autootjes welke worden aangedreven door veerwerken uit klokken en
horloges.
Carl F.W. Borgward
Na zijn technische
opleiding aan de Hoge Machinebouwschool in Hamburg, werkt Carl Borgward
als jonge ingenieur in Bremen en Berlijn. Als Carl Borgward na de 1e
wereldoorlog gewond terug komt in Bremen, staat het stichten van een
gezin voorop.
1919
Begint Carl Borgward als zelfstandige ondernemer, hij wordt vennoot bij
de "Bremer Reifenindustrie" aan de Forhenstrasse in Bremen-Hastedt en
krijgt de leiding over dit bedrijf. De naam doet anders vermoeden, maar
dit bedrijf maakt van alles, van keukenapparaten tot kleine
landbouwmachines. Omdat dit niet lonend is gaat hij op zoek naar andere
afzetmogelijkheden. Het lukt hem om de opdracht te bemachtigen voor het
maken van radiatoren en spatborden voor de "Bremer Hansa Lloyd Werken",
die zo vlak na de oorlog veel werk hebben aan het opknappen van het
zwaar beschadigde wagenpark in die tijd.
1921
komt het bedrijf geheel in eigen
handen en gaat dan "Bremer Kuhlerfabrik Borgward & Co" heten. Nu kan
Carl Borgward eindelijk zijn oude idee uitvoeren om zelf een auto te
maken. Het eerste prototype is een kleine sportieve tweezitter, maar
omdat hij noch de ruimte noch het geld heeft om de auto helemaal zelf te
produceren laat hij dit over aan de "Hansa-Loyd Werke".
1922
Met het geld wat hieraan verdient
wordt, koopt hij een stuk grond aan de Steinstrasse 28, waar een nieuw
bedrijfspand wordt gebouwd wat in 1922 wordt betrokken.
1924
Het duurt echter tot 1924 voordat
de eerste serie auto van de band rolt, de "Blitzkarren" (een soort
brommerbakfiets) met een 2,2 pk motortje Prijs 980.- Mark.
Blitzkarren
De "Blitzkarren"
wordt ontwikkeld voor intern transport in de eigen fabrieken maar Carl
Borgward wil het wagentje ook buiten het bedrijf aan de man brengen. In
eerste instantie loopt dat moeizaam maar nadat een zekere Wilhelm
Tecklenborg brood in de "Blitzkarren" ziet, medefirmant in het bedrijf
wordt en zich met de verkoop bezig gaat houden, gaat het snel beter.
Zeker als eind 1925 de Deutsche Reichspost ze gaat gebruiken voor het
legen van de brievenbussen en de bezorging van poststukken, wordt het
wagentje een bekend verschijnsel op de straten. Een betere reclame kan
men zich niet wensen.
Carl Borgward zit
niet stil en zit al te denken aan een zwaardere en moderne driewieler.
Dit wordt de Goliath, welke naast de Blitzkarren geproduceerd gaat
worden. Het pand aan de Steinstrasse is hier echter te klein voor en er
wordt aan de Industriestrasse een bestaand bedrijf aangekocht wat, na
een grondige verbouwing, eind 1925 betrokken wordt.
1928
Wordt de naam van het bedrijf gewijzigd in "Goliath-Werke Borgward & Co
GmbH". De zaken gaan zeer goed en het bedrijf groeit alweer uit zijn
jasje. Carl koopt nu aan de Fohrenstrasse het bedrijf van de "Bremer
Carosserie-Werke", wat in financiële problemen was gekomen. Dit bedrijf
staat tegenover de "Bremer Hansa Lloyd Werken".
1929
De Bremer Hansa Lloyd Werken staan op de rand van de afgrond. Carl
Borgward en Wilhelm Tecklenborg verwerven een meerderheidsbelang in dit
bedrijf en nemen de leiding over.
1930
Er wordt een kleine vrachtwagen
ontwikkeld, de Superior met een laadvermogen van 1,5 ton. Omdat er in de
Hansa Lloyd fabriek al modernere vrachtwagens in ontwikkeling waren en
Borgward die fabriek overnam is dit type maar tot 1931 gemaakt.
1931
In de Hansa-Lloyd fabriek worden
diverse, door de oude firma ontwikkelde vrachtwagens gebouwd en door
Carl Borgward verder ontwikkeld. Meer informatie hierover op de
Hansa-Lloyd pagina.
Aan het eind van dit
jaar nemen de heren de rest van het bedrijf Hansa-Lloyd over en wordt de
naam gewijzigd in "Hansa-Lloyd und Goliath-Werke Borgward &Tecklenborg
oHG"
1932
De Goliath driewieler
personenwagen ziet het levenslicht en in 3 jaar tijd rollen er 4000
exemplaren van de band.
1934
Er worden twee nieuwe
personenauto's voorgesteld. Het zijn de Hansa 400 en de Hansa 500. Dit
waren kleine 4 persoonswagens maar ze kwamen een paar jaar te laat,
doordat het beter ging met de economie, stelde men hogere eisen aan een
nieuwe auto.
De eerste echte
personenauto's komen later dit jaar, de Hansa 1100 en 1700 rollen van de
band, het succes is enorm, de vakbladen zijn alleen maar lof en de
verkopen zijn zo gigantisch dat de levertijden oplopen tot 6 maanden,
dit alles werd met argusogen gevolgd door de marktleiders; Opel, Ford,
Adler, Hanomag en Wanderer.
1935
De eerste sportwagen wordt
ontwikkeld, het is de Hansa 1700 Sport.
1936
Borgward werpt zich op
grote luxe personenwagens en ontwerpt de "Hansa 3500 Privat", met een
zescilinder lijnmotor van 3,5 liter en een vermogen van 90 pk. De zaken
gaan zo goed dat ook de Hansa-Lloyd fabriek te klein wordt, er wordt
uitgekeken naar een nieuwe locatie. In Hemelingen, een Pruisische
gemeente, wordt, in overleg met de burgemeester aldaar, landbouwgrond
aangekocht.
1937
Op de automobiel- en motorfiets
tentoonstelling in Berlijn worden twee nieuwe modellen ten toon gesteld.
Het zijn de "Hansa 1500 Windspiel" en de "Hansa 2000". In dit jaar wordt
de verhouding met Tecklenborg slechter en hij koopt hem dan ook snel
uit.
1938
In dit jaar wordt de nieuwe
fabriek genaamd "Sebaldsbruck", geopend. Het terrein heeft een
oppervlakte van 223.000 m2 en is geen gewone fabriek, er is gezorgd voor
veel zonlicht en ruimte in de hallen en het terrein is voorzien van veel
groen. Als aan het einde van dat jaar Generaal Majoor von Schell de
zeggenschap krijgt over alle productie van motorvoertuigen, wordt ook
Carl Borgward verplicht zich te concentreren op middelzware vrachtwagens
en personenwagens.
1939
De 2e wereldoorlog
breekt uit en Carl Borgward mag nog maar een model personenwagen bouwen,
de "Borgward 2300". Dit is de doorontwikkelde versie van de "Hansa
2000". Verder krijgt hij de opdracht om vrachtwagens, onderzeeër
torpedo's, en afweergeschut te fabriceren.
1944
Bombardementen van de geallieerden medio oktober 1944, vernietigen 87 %
van de fabriek Bremen Hastedt en 58 % in Bremen Sebaldsbruck.
1945
Carl Borgward wordt door de
Amerikaanse bezetter gearresteerd en zit 2,5 jaar lang gevangen.
1946
Net als na de eerste wereldoorlog
wordt het uitgedunde wagenpark op last van de Engelsen met oude en
nieuwe onderdelen weer bruikbaar gemaakt. Er mogen geen nieuwe wagens
gebouwd worden, maar men ziet toch kans een nieuwe versie van de B 3000,
nu alleen met achterwiel aandrijving, te bouwen.
1948-1949
Omdat er weinig grondstoffen voor
de vervaardiging van voertuigen waren, kreeg ieder bedrijf een deel van
de voorraden toegewezen. Om zoveel mogelijk grondstoffen te krijgen,
deelt Carl Borgward zijn bedrijf op in "Goliath Werk GmbH", Lloyd
Machinefabriek GmbH" en de "Automobil- und Motorenwerke Carl F.W.
Borgward GmbH".
1949
loopt ook de "Borgward Hansa 1500"
van de band, een model met een zogeheten pontonconstructie (koplampen in
de spatborden, en geen treeplanken meer naast de deuren) en was zijn
tijd ver en ver vooruit.
1950
Al voor de oorlog had Carl Borgward een racewagen willen bouwen, maar
dat ging toen niet door. Nu probeert hij het weer en bouwt de "Borgward
Hansa 1800 Typ Inka" waarmee hij onder ander het record over de 1000
mijl verbreekt.
1952
Carl Borgward wil graag doorbreken
in het hogere segment en komt met de "Borgward Hansa 2400", de pers is
vernietigend : slecht remsysteem, slechte automatische versnellingsbak,
en slecht uitzicht rondom, de verkopen zijn minimaal in totaal worden er
in 1955 maar 1032 verkocht. Ook de "Borgward Hansa 1800" komt op de
markt, dit model wijkt nauwelijks af van de 1500 en wordt ook geen
succes.
1954
De in juni van dit jaar
voorgestelde Isabella was een schot in de roos, in dit jaar al alleen
werden er ruim 11.000 Isabella's verkocht, er was in die tijd geen enkel
andere auto die zoveel bood voor zo weinig geld. De slogan van Carl
Borgward was dan ook, nergens koopt u omgerekend zo goedkoop een kilo
auto.
1955
De Isabella word als Combi en TS (sport) uitvoering gepresenteerd, van
de totale productie wordt 35 % naar Amerika wordt verscheept. In totaal
worden er in de Borgward groep dit jaar ruim 108.000 voertuigen
gefabriceerd. In dit jaar doet ook Chrysler een voor die tijd gigantisch
bod van 200.000.000 Mark, voorwaarde is wel dat Chrysler dan 51 % van de
aandelen wilt hebben, Carl Borgward slaat het bod af.
In dit jaar wordt
ook de nieuwe "Borgward Hansa 2300 Pullmann" gebouwd. Het wordt weer
geen succes.
1957
Er komen nog twee modellen van de Isabella op de markt, de "Isabella TS
de Luxe" en de "Isabella Coupe", een auto die ook vandaag de dag nog als
mooiste auto aller tijden wordt genoemd. In dit jaar rolt ook de
500.000e auto van de band sinds het einde van de 2e wereldoorlog in
1945.
1958
Helikopters zijn het helemaal en
daar ligt dan ook de toekomst dacht Carl Borgward, maar na zeer lang
testen en enorme bedragen in het project te hebben gestopt, verdwijnt
het geldverslindende project weer in de ijskast.
1959
De nieuwe Borgward 2300 wordt op de IAA in Frankfurt ten toon gesteld.
Dit was het topmodel uit de Borgward fabriek, het is de eerste Duitse
serieauto welke standaard met luchtvering wordt geleverd. Het model gaat
later als de "P100" door het leven en het zag er naar uit dat het een
succes zou worden.
Het is het beste
jaar in de Borgward historie, de omzet van het totale Borgward concern
bedraagt 632 miljoen DM.
1960
Moest men in het eerste halfjaar van 1960 nog maandenlang wachten op een
Isabella, was het in het tweede halfjaar ineens allemaal anders, de
Amerikaanse importeur gaat failliet en de Amerikaanse dealers
annuleerden ruim 9000 bestellingen.
Ook blijkt de in
1959 geïntroduceerde "Lloyd Arabella" allerlei problemen te hebben en
moeten de eerste 1000 modellen terug naar de fabriek, terwijl deze wagen
eigenlijk al met verlies verkocht wordt.
Dit alles lijdt tot
grote problemen binnen het Borgward concern en de maanden erna zijn
dramatisch. Als het blad "Der Spiegel" dan ook nog een 14 pagina's groot
artikel publiceert over de problemen binnen het Borgward concern is de
ramp compleet. De verkopen stagneren en dit alles lijdt tot extreme
voorraden.
1961
Het lijkt nog allemaal zo mooi,
Borgward lijkt gered te worden door een plan van de senaat, maar
hiervoor is een bedrag van maar 10 miljoen Mark nodig. De banken
weigeren en de toeleveranciers vangen hun chauffeurs voor de ingangen
van de fabrieksterreinen op en geven de opdracht om direct terug te
keren.
Het drama is
compleet. De Borgward sanering wordt gedaan door Johannes Semler
(oprichter en voorzitter van de raad bij BMW). Eind 1961....... Borgward
is failliet..........
De productie lijn
van de Isabella en de P100 worden verkocht aan een Mexicaanse ondernemer
welke de plannen heeft deze auto's in Latijns Amerika te gaan produceren
1963
Carl Borgward sterft op 28 juli
precies 2 jaar na het faillissement van zijn concern.
1965
Der Spiegel meldt dat er met het Borgward concern in 1961 niets aan de
hand was, en dat een faillissement onnodig was. |